Bitlis'in Hizan ilçesine bağlı Karbastı köyünde yer alan Yamaç mezrası, geleneksel tarım uygulamalarıyla çeltik üretimi gerçekleştirilen ender bir bölge olarak öne çıkıyor. Her yıl bahar döneminde ekilen çeltik, köylüler tarafından tamamen doğal yöntemlerle, katkı maddesi kullanmadan yetiştiriliyor. Yamaç mezrasındaki çiftçiler, doğanın sunduğu olanakları en iyi şekilde değerlendirerek çeltik hasadına başlayıyorlar.
HASAT DÖNEMİ VE ÇELTİKLERİN KURUTULMASI
Baharın ilk aylarında tarlalarda havuzlar oluşturulup suyla dolduruluyor. Bu sistemle sulama sağlanarak çeltikler geliştiriliyor. Ağustos geldiğinde ise yerel halk, çeltiklerin hasadını titizlikle gerçekleştiriyor. Hasattan sonra elde edilen çeltikler, güneşte kurutulması için açık alanlarda seriliyor. Kurutma süreci, çeltiklerin doğal yollarla olgunlaşmasını sağlayarak işlenmeye uygun hale gelmeleri için kritik bir aşama olarak değerlendiriliyor.
150 YILLIK SU DEĞİRMENLERİYLE ÖĞÜTME SÜRECİ
Hasat edilen çeltikler, Karbastı köyündeki 150 yıllık tarihi su değirmenlerine götürülerek işleniyor. Su kaynağının yanında yer alan bu değirmenler, geleneksel yöntemlerle çeltiklerin pirince dönüşümünde önemli bir rol üstleniyor. Değirmenlerde, suyun gücüyle hareket eden taşlar sayesinde çeltikler ilk etapta eziliyor. Ardından, ikinci aşamada öğütme işlemi gerçekleştiriliyor.
GELENEKSEL YÖNTEM İLE PIRİNÇ AYRIŞTIRMA
Pirinç öğütme işlemi tamamlandıktan sonra çeltiklerin pirinçlerden tam olarak ayrılması için özel bir yöntem uygulanıyor. Havanın yönü, ayrıştırma sürecinde hesaplanarak pirinçlerden arınma sağlanıyor. Bu geleneksel usul, her yıl köylülerin daha da ustalaştığı ve kuşaktan kuşağa aktarılan bir beceri haline gelmiş durumda.
TÜRKİYE’NİN DÖRT BİR YANINA DAĞITILIYOR
Yamaç mezrasındaki tarlalardan elde edilen büyük miktarda pirinç, her yıl Türkiye’nin farklı bölgelerine gönderilerek piyasada satışa sunuluyor. Çiftçilerin bu geleneği sürdürmesi, bölgenin en önemli ekonomik kaynağını teşkil ediyor. Ayrıca, günümüzde organik tarım ürünlerine olan talebin yükselişi karşısında, Yamaç mezrasındaki bu geleneksel çeltik üretimi, doğal ve katkı maddesi içermeyen pirinç arayışında olan tüketiciler için değerli bir alternatif sunuyor.
GELECEK NESİLLERE TAŞINAN BİR DEĞER
Yamaç mezrasındaki çeltik üretimi, yalnızca bölgenin ekonomik yapısına katkıda bulunmakla kalmaz, aynı zamanda yerel halkın kültürel mirasını da yaşatmasına imkan tanır. 150 yıldır süre gelen bu üretim metodu, geçmişin izlerini taşıyan bir değer olarak, gelecekteki nesillere aktarılarak yaşatılmaya devam ediyor. Bitlis'in bu köyü, hem doğanın hem de emeğin güçlü birleşimiyle geleneksel tarım alanı olarak büyük bir öneme sahiptir.
